Promowana przez UNESCO koncepcja dobrego rządzenia opiera się na wymogu partycypacji wszystkich zainteresowanych w procedurze podejmowania rozstrzygnięć. Jednym z najprostszych narzędzi tworzących pole do partycypacyjnego udziału są różne formy konsultacji. Jedną z nich, mało jeszcze znaną w naszym kraju, jest tzw. sąd obywatelski.

Pierwsze przykłady sądów obywatelskich pochodzą jeszcze z lat 90. XX wieku. Z nowszych przykładów podaje się poradnik opracowany przez The Jefferson Center w roku 2004, a mający na celu rozpropagowanie tej metody w Stanach Zjednoczonych. Dalsze przykłady zastosowań pochodzą z Francji (pionierska rola departamentu Meurthe-et-Moselle w 2006 roku), czy Austrii. Istota metody polega na poddaniu danego budzącego społeczne kontrowersje problemu pod osąd grupy (zazwyczaj od 12 do 16) bezstronnych obywateli, nie mających - co do zasady - eksperckiej wiedzy na dany temat. W toku obrad sądu „ławnikom" zostają przedstawione materiały dotyczące spornej kwestii i potencjalnych metod jej rozwiązania. Wysłuchują następnie stanowisk i argumentów poszczególnych stron; mają również prawo zadawać pytania. Procedurę sądu obywatelskiego kończy wydanie werdyktu, o charakterze opiniodawczym. Wiążąca decyzja pozostaje w rękach organu władzy publicznej, co różni tą metodę od zyskującego coraz większą popularność arbitrażu.

W grudniu 2010 roku Poznań, jako pierwsze miasto w Polsce, zastosował technikę sądu obywatelskiego do znalezienia optymalnego rozwiązania istniejącego problemu.