Cele budowania społeczeństwa obywatelskiego: - tworzenie wspólnej polityki rozwoju gminy Morawica zmierzającej do poprawy życia mieszkańców, - aktywne uczestnictwo mieszkańców w życiu gminy, - integracja różnych środowisk lokalnych - wzrost poczucia własnej wartości wśród mieszkańców gminy Morawica -zapobieganie wykluczeniu społecznemu mieszkańców terenów wiejskich Inicjatorzy działań: Inicjatorem działań jest samorząd gminy, który wspiera i angażuje w realizację zadań publicznych lokalną społeczność zrzeszoną w organizacje pozarządowe, zespoły folklorystyczne, ochotnicze straże pożarne, grupy nieformalne, artystów, dyrektorów szkół, nauczycieli, przedsiębiorców. Przebieg i organizacja działań: Realizację poszczególnych zadań rozpoczynano od dokładnej analizy, przeprowadzonej przez wójta, pracowników urzędu, radnych oraz aktywnych mieszkańców, płaszczyzn życia lokalnego, w których organizować to życie mogą sami mieszkańcy, w taki sposób aby spełnione zostały ich oczekiwania lub rozwiązane zostały bieżące problemy życia społecznego. W następstwie sukcesywnie zlecane zostały zadania do realizacji przez stowarzyszenia. Do najważniejszych zadań należą: 1.Prowadzenie 5 tzw. „Małych Szkół" przez stowarzyszenia zaangażowane podmioty: -samorząd gminy Morawica - Towarzystwo Ekorozwoju Radomic - Stowarzyszenie Ekorozwoju Lisowa i Zaborza - Towarzystwo Przyjaciół Nidy - Towarzystwo Przyjaciół Chmielowic -Stowarzyszenie "Wola Morawicka" W 2000r. gmina Morawica przystąpiła do racjonalizacji sieci szkół, w ramach programu pn. „Mała Szkoła", który umożliwił przekazanie stowarzyszeniom prowadzenia szkoły. Dla większości samorządów w Polsce jednym z najważniejszych oraz najbardziej kosztownym zadaniem gminy jest edukacja. Ze względów na coraz mniejszą liczbę dzieci, w niektórych szkołach w gminie podyktowaną niskim przyrostem demograficznym, a tym samym zmniejszonymi środkami finansowymi 5 szkołom (Nida, Chmielowice, Radomice, Lisów, Wola Morawicka) groziła likwidacja. Po wnikliwej analizie potrzeb społeczności lokalnych oraz deklaracji o zaangażowaniu rodziców w dalsze funkcjonowanie tych szkół, wszędzie tam gdzie szkołom groziło zamknięcie zawiązały się stowarzyszenia złożone głównie z rodziców dzieci. Pierwsze szkoły powstały w 2001r,.a ostatnia w 2007. Do dnia dzisiejszego wszystkie szkoły funkcjonują. Rodzice czynnie angażują się w edukację swoich pociech - organizują wyjazdy edukacyjne, warsztaty, pogadanki. Na funkcjonowanie tych placówek przekazywana jest dotacja z budżetu gminy. Powstanie "Małych Szkół" w gminie Morawica oraz współpraca ze stowarzyszeniami w tej dziedzinie była wielokrotnie nagradzana oraz stała się wzorem dla innych samorządów, które licznie przybywały do gminy celem poznania i wymiany dobrych praktyk w zarządzaniu oświatą. („Lider zarządzania w samorządzie" - I m. w Polsce za projekt „Optymalizacja zarządzania oświatą w gminie Morawica") 2. Prowadzenie przez stowarzyszenia 8 punktów przedszkolnych przy szkołach na terenie gminy zaangażowane podmioty: -samorząd gminy Morawica - Towarzystwo Ekorozwoju Radomic - Stowarzyszenie Ekorozwoju Lisowa i Zaborza - Towarzystwo Przyjaciół Nidy - Towarzystwo Przyjaciół Chmielowic - Stowarzyszenie "Wola Morawicka" - Stowarzyszenie Przyjaciół Brzezin i Podwola - Fundacja działająca na rzecz miejscowej społeczności w Bilczy "Kazimierz" - Stowarzyszenie Dobrych Inicjatyw "Zbrza" -przedsiębiorcy Jednym z najważniejszych projektów gminnych było utworzenie w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki punktów przedszkolnych. Gmina Morawica, jako jedna z nielicznych w kraju na taką skalę (utworzenie 9 punktów przedszkolnych) podjęła kroki już w pierwszym okresie programowania. Wniosek został oceniony pozytywnie i w 2008 r. gmina otrzymała fundusze na jego realizację. Podobnie w kolejnym roku szkolnym (2009/2010) przedszkola funkcjonowały dzięki pozyskanym środkom unijnym. W kolejnych latach wraz ze zmianą polityki przyznawania środków unijnych na ten cel, gmina nie otrzymała dotacji na funkcjonowanie przedszkoli. Wówczas rozpoczęto intensywne prace i wspólne rozmowy nad koniecznością utrzymania powstałych punktów przedszkolnych. Lokalna społeczność, która dotychczas korzystała z bezpłatnej edukacji przedszkolnej poznała jakie znaczenie ma upowszechnianie edukacji wśród najmłodszych. Aby kontynuować te ważne działania, władze samorządowe zadecydowały o przekazaniu tych punktów przedszkolnych stowarzyszeniom działającym na terenie gminy, a tym samym corocznym przekazywaniu dotacji na ich funkcjonowanie. Dzięki takim decyzjom na terenie gminy przy każdej szkole działają punkty przedszkolne i każdy maluch ma możliwość uczęszczania do przedszkola. Podobnie jak w przypadku szkół, również w przedszkolach rodzice czynnie są zaangażowani w edukację najmłodszych. Dzięki wielu inicjatywom rodziców i stowarzyszeń dzieci mają zapewnione zajęcia dodatkowe z rytmiki, jęz. angielskiego, gimnastyki korekcyjnej, logopedii, odbywają się spotkania z psychologiem, organizowane są wyjazdy edukacyjne. Celem założenia i utrzymywania przez samorząd, ale prowadzonych przez stowarzyszenia punktów przedszkolnych jest zapobieganie wykluczeniu społecznemu dzieci z terenów wiejskich oraz ich rodziców, zniwelowanie różnic w dostępie do narzedzi edukacyjnych pomiędzy dziećmi ze wsi i z miasta, podniesienie jakości życia na wsi, zaangażowanie rodziców i wzrost poczucia ich godności. Łącznie do wszystkich punktów przedszkolnych uczęszcza ponad 200 dzieci, a do przedszkola samorządowego ok. 120. Tym samym ponad 85% dzieci korzysta z edukacji przedszkolnej. Współpraca samorządu ze stowarzyszeniami w ramach realizacji tego zadania ma charakter partnerski. Wiele problemów rozwiązywanych jest wspólnie, samorząd uczestniczy czynnie w życiu przedszkoli poprzez częste wizyty wójta i pracowników urzędu w przedszkolach, wsparcie merytoryczne realizowanych działań. Funkcjonowanie przedszkoli wspierają również przedsiębiorcy z gminy Morawica, którzy organizują dla maluchów np. "Mikołajki", czy wspierają te ośrodki materialnie lub finansowo. 3. Organizacja świetlic środowiskowych o charakterze kulturalno - edukacyjno - sportowym zaangażowane podmioty: -samorząd gminy Morawica - Towarzystwo Ekorozwoju Radomic - Stowarzyszenie Ekorozwoju Lisowa i Zaborza - Towarzystwo Przyjaciół Nidy - Towarzystwo Przyjaciół Chmielowic - Stowarzyszenie "Wola Morawicka" - Stowarzyszenie Dobrych Inicjatyw "Zbrza" - przedsiębiorcy Na podstawie wspólnych rozmów samorządowców i pracowników Urzędu ze stowarzyszeniami, które prowadzą "Małe Szkoły" powstały propozycje zagospodarowania czasu wolnego dla dzieci i młodzieży w formie świetlic środowiskowych w miejscowościach, w których te szkoły funkcjonują. od 2005 roku sukcesywnie w formie otwartego konkursu ofert przekazywane są dotacje na funkcjonowanie świetlic o charakterze kulturalno - edukacyjno -sportowym. Stowarzyszenia co roku organizują zajęcia pozalekcyjne, które pomagają w rozwoju dzieci i młodzieży oraz stanowią pozytywna formę spędzania czasu wolnego. Obecnie na terenie gminy funkcjonuje 5 takich świetlic (Radomice, Nida, Lisów, Chmielowice, Wola Morawicka). W ostatnim roku powstała jeszcze jedna świetlica - w miejscowości Dębska Wola. Zajęcia są skierowane przede wszystkim do młodzieży i ukierunkowane na takie cele, aby stanowiły alternatywę dla używek i negatywnych postaw społecznych. We wszystkich świetlicach wdrażane są programy mające na celu wychowanie dzieci i młodzieży w duchu kreatywności i współpracy. Podobnie jak "Małe Szkoły" i punkty przedszkolne zajęcia świetlicowe wspierają również przedsiębiorcy. 4.Upowszechnianie kultury fizycznej i sportu zaangażowane podmioty: -samorząd gminy Morawica- Stowarzyszenie pn. Klub Sportowy "Moravia" - Stowarzyszenie pn. Brzeziński Klub Motocrossowy - przedsiębiorcy W ramach tego zadania amatorzy piłki nożnej (łącznie ponad 160 osób) maja zorganizowane zajęcia sportowe z profesjonalnymi instruktorami, mecze z klubami sportowymi, ale również spotkania integracyjne i zajęcia na basenie. Od 2002 r. gmina Morawica przekazuje Stowarzyszeniu pn. klub Sportowy "Moravia" środki finansowe na realizację powyższych działań. Z roku na rok amatorów zajęć przybywa, a od 2007r. prężnie działa sekcja kobieca, która osiąga wysokie rezultaty w rozgrywkach II Ligii Małopolskiej. Zajęcia te mają na celu wychowanie dzieci i młodzieży w myśl hasła stowarzyszenia pn. "W zdrowym ciele, zdrowy duch", uczą postaw fair-play, rozwijają umiejętności uzdolnionej młodzieży. Gmina Morawica przekazuje udziela stypendiów dla uzdolnionych sportowców, przy konsultacji ze stowarzyszeniem, które decyduje komu przyznać takie stypendium na podstawie wyników sportowych, poczynionych postępów, czy zaangażowania. Nową inicjatywą sportową, ale o szerokim zasięgu jest powstanie na terenie gminy toru motocrossowego zainicjowane przez stowarzyszenie pn. "Brzeziński Klub Motocrossowy", a wsparte przez lokalnych przedsiębiorców i samorząd. Od 2011r. samorząd wspiera poprzez przekazywanie dotacji dla tego stowarzyszenia na organizowanie zawodów w motocrossie. W 2012r. na tym obiekcie odbyły się Mistrzostwa Województwa, a w 2013r. planowane jest zorganizowanie Mistrzostw Polski. Członkami stowarzyszenia są m.in. młodzi mieszkańcy gminy, pasjonaci którzy dzięki otrzymanemu wsparciu oraz własnemu zaangażowaniu wykorzystali wyeksploatowany teren należący do "Kopalni Wapienia" Morawica S.A., i przekształcili go na profesjonalny, posiadający homologację tor motocrossowy. 5.Organizacja wypoczynku dla dzieci i młodzieży zaangażowane podmioty: -samorząd gminy Morawica - Stowarzyszenie Przyjaciół Młodzieżowej Orkiestry Dętej Na terenie Gminy Morawica działa Stowarzyszenie Przyjaciół Młodzieżowej Orkiestry Dętej w Morawicy. Stowarzyszenie aktywnie współuczestniczy w życiu kulturalnym gminy Morawica i regionu świętokrzyskiego. Kilkakrotnie brało udział w otwartych konkursach ofert ogłaszanych przez gminę i otrzymywało dotacje na zorganizowanie całorocznych warsztatów muzycznych dla członków orkiestry, którzy mają zapewnioną w ramach tego zadania bezpłatną naukę gry na instrumentach, a także udział w konkursach, przeglądach, festynach i wyjazdowych warsztatach na terenie całego kraju. Podczas wyjazdów organizowanych dla dzieci i młodzieży z orkiestry dętej uczestnicy mają zapewnione ciekawe spędzanie wolnego czasu połączone z koncertowaniem i grą na instrumentach. 6. Organizacja Wioski Indiańskiej zaangażowane podmioty: -samorząd gminy Morawica - Stowarzyszenie Ekorozwoju Lisowa i Zaborza - przedsiębiorcy i in. wspierające instytucje - wolontariusze - Kościół Ewangelicko - Maetodystyczny Od 2005r. gmina przekazuje środki finansowe na zorganizowanie tzw. „Wioski Indiańskiej". W ramach przedsięwzięcia, odbywają się zajęcia charakterystyczne dla Indian tj., strzelanie z łuku, zajęcia z ornitologii, jazda konna, poznawanie plemion i kultury Indian uczestniczy ponad 290 dzieci. Przez 5 dni, w miejscowości Zaborze podczas zajęć poustawiane są indiańskie tipi i panuje prawdziwy klimat indiańskich plemion. Dodatkowo zorganizowane są spotkania integracyjne przy ognisku. 7.Organizacja Spotkań z Człowiekiem oraz Twórcą Regionu, zaangażowane podmioty: - władze samorządowe -Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Morawickiej - artyści, zespoly folklorytyczne powstałe przy KGW W gminie Morawica działa stowarzyszenie pn. „Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Morawickiej". Stowarzyszenie realizuje przy udziale dotacji (w ramach otwartego konkursu ofert) z gminy Morawica szereg przedsięwzięć o charakterze kulturalnym. Jednym z najstarszych i cyklicznych jest organizowanie „Spotkań z Człowiekiem", „Spotkań z Twórcą Regionu". Takie spotkania odbywają się przeważnie raz w miesiącu, a gośćmi specjalnymi są osoby, które w znaczącym stopniu wyróżniają się na niwie kulturalnej, edukacyjnej, sportowej, charytatywnej itp. W 2011r. stowarzyszenie wydało książkę o ludziach, którzy otrzymali tytuł "Człowieka Miesiąca". W spotkaniach każdorazowo uczestniczą zespoly folklorystyczne, chór powstały przy Towarzystwie Przyjaciół Ziemi Morawickiej, artyści, poeci, pisarze, władze samorządowe. 8. Współpraca zagraniczna zaangażowane podmioty: - władze samorządowe gminy Morawica, wsi Bałaniwka na Ukrainie, miasta Herbolzheim (Niemcy), miasta Priverno (Włochy), Camas i Hillsboro (USA) -Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Morawickiej - artyści, zespoły folklorytyczne, - młodzież z terenu gminy Morawica oraz ze wsi Bałaniwka - strażacy z gminy Morawica oraz miasta Herbolzheim (Niemcy) i wsi Bałaniwka Stowarzyszenie „Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Morawickiej" wspólnie z samorządem realizowało projekty wymiany kulturalnej młodzieży Polska -Ukraina. W ramach tych projektów młodzież z gminy Morawica odbyła wyjazd studyjny do Bałaniwki (projekt „Poznajemy siebie": 29.08.2008 - 11.09.2008, dofinansowanie z NCK), a młodzież z Ukrainy mogła poznać życie rówieśników z Morawicy (Projekt „Poznajemy kulturę i język sąsiada" 22.06.2007 - 03.07.2007r., projekt realizowany w Morawicy). Wszelkie działania realizowano wspólnie z urzędem gminy, a współdziałania te miały na celu zaangażowanie różnych instytucji i grup społecznych, a zwłaszcza dzieci i młodzież w poznanie kultury sąsiada - Ukrainy. W ramach projektów młodzież wspólnie odbywała lekcje historii, gotowania, poznawała kulturę poprzez wspólne występy artystyczne, brała udział w zmaganiach sportowych, odbywała wyjazdy studyjne. W 2008r. w ramach realizowanych przez gminę postanowień umowy partnerskiej z miastem Herbolzheim do Niemiec wyjechała grupa strażaków ochotników z gminy Morawica, w ramach wspólnej wymiany doświadczeń. Wizyta studyjna była połączona z jubileuszem 130-lecia istnienia straży pożarnej w Herbolzheim. W 2011r. gmina pozyskała dofinansowanie w ramach programu Polska Pomoc wdrażanego przez MSZ, na utworzenie straży pożarnej we wsi Bałaniwka. Strażacy ochotnicy przekazali kolegom z Ukrainy niezbędną fachowa wiedzę oraz wsparcie rzeczowe w postaci sprzętu strażackiego o wartości pow. 40.000,00 zł. W 2011r. przedstawiciele z gminy Morawica, w tym również członkowie stowarzyszeń prezentowali podczas „Festynu Średniowiecznego" walory gminy Morawica podczas międzynarodowego spotkania kulturalnego w Partnerskim mieście Priverno we Włoszech. Od 2005r. w ramach współpracy z gminą Camas (USA), organizowany jest corocznie obóz jęz. angielskiego, podczas którego zajęcia z języka prowadzą nauczyciele - wolontariusze z USA. Członkowie stowarzyszenia z USA czuwają nad warsztatami językowymi. Co roku w bozie językowym bierze udział 60 dzieci i młodzieży. 9. Organizacja "Balu Charytatywnego" zaangażowane podmioty: - władze samorządowe -Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Morawickiej - artyści, -przedsiębiorcy, darczyńcy, -strażacy, -lokalna społeczność Kolejną z inicjatyw zorganizowanych wspólnie przez to stowarzyszenie i gminę jest organizowanie dorocznego Balu Charytatywnego. Fundusze uzbierane podczas licytacji i loterii są każdorazowo przeznaczane na inny cel (2011r. - pomoc w usamodzielnieniu się młodzieży opuszczającej rodzinne domy dziecka; 2012r. - stypendia dla uzdolnionej młodzieży; 2013r. - zorganizowanie turnusów rehabilitacyjnych dla osób niepełnosprawnych). 10. Wydawanie publikacji - władze samorządowe -Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Morawickiej -Stowarzyszenie Przyjaciół Brzezin i Podwola - artyści, zespoły folklorystyczne powstałe przy KGW Stowarzyszenia z gminy Morawica: Towarzystwo Przyjaciół Ziemi Morawickiej oraz Stowarzyszenie Przyjaciół Brzezin i Podwola, zajmują się również wydawaniem różnego rodzaju publikacji. We współudziale finansowym gminy Morawica powstały tytuły tj. -„Morawica - szkic do portretu gminy" - Tomiki poezji Barbary Ciechanowskiej, Zofii Soboń, Bogumiły Skóry (2 szt.), - „Śpiewaj, śpiewaj do ostatka" - śpiewnik Cecylii Korban, - „W cieniu krzyży, w cieniu brzóz" - szkic na temat zabytkowego cmentarza parafialnego w Brzezinach - „Brzeziny. Nasza mała historia" - monografia miejscowości Brzeziny 11. Organizowanie festynów plenerowych - władze samorządowe -stowarzyszenia -straże -szkoły - artyści, zespoły folklorystyczne powstałe przy KGW, zespół folkowy Na terenie gminy cyklicznie, co roku odbywają się liczne festyny. Podczas tych uroczystości o oprawę artystyczną dbają zarówno szkoły, jak i zespoły folklorystyczne (7), zespoły taneczne ("Piramida" i "Refleks"). zespól folkowy "Morawianie", Rodzinna Kapela Korbanów, artyści z terenu gminy. Są to festyny gminne, ale przybywają na nie również mieszkańcy okolicznych miejscowości. Największa popularnością cieszy sie festyn pn. "Noc świętojańska w Morawicy" . W przygotowanie tej imprezy zaangażowane sa liczne grupy społeczne: zarówno stowarzyszenia, jak i straże, służby medyczne, wolontariusze, KGW, które przygotowują wówczas degustacje potraw regionalnych oraz dzieci i młodzież szkolna. Oprócz festynów gminnych w niektórych miejscowościach odbywają się festyny organizowane przez stowarzyszenia. Stowarzyszenia tj. „Fundacja działająca na rzecz miejscowej społeczności w Bilczy „Kazimierz" oraz „Stowarzyszenie Przyjaciół Brzezin i Podwola" organizują na rzecz mieszkańców z tych miejscowości festyny rodzinne, pikniki artystyczne oraz tzw. bieg o laur „Brzezin", czy spotkania z rodami. Wszystkie te inicjatywy otrzymują wsparcie finansowe i merytoryczne samorządu. Służą podniesieniu atrakcyjności miejscowości, integracji lokalnej społeczności oraz promocji lokalnej twórczości artystycznej. Podczas festynów organizowane są konkursy dla całych rodzin , zmagania sportowe itp. 12. Przyznawanie statuetek "Kowali" zaangażowane podmioty - władze samorządowe -Stowarzyszenie Przedsiębiorców Gminy Morawica Współpraca z sektorem przedsiębiorców owocuje corocznym przyznawaniem dla najbardziej prężnych firm statuetek "Kowali" (brązowego, srebrnego i złotego "Kowala"), firm które wyróżniają się dynamicznym rozwojem połączonym z pomocą i wspieraniem lokalnych działań, działalnością charytatywną, tworzeniem miejsc pracy dla mieszkańców gminy. W skład kapituły konkursowej wchodzą wójt gminy Morawica, radni, przedstawiciele Stowarzyszenia Przedsiębiorców Gminy Morawica, pracownicy urzędu. "Kowale" to najstarsza w województwie świętokrzyskim nagroda gospodarcza - przyznawana jest od 1996r. Nagroda ta ma dodatkowy aspekt wyróżniający ją w tej dziedzinie, a mianowicie tytułowe "Kowale" to rzeźby wykonane przez miejscową artystkę, rzeźbiarkę Dorotę Mostowiec. Co 5 lat, "giganci" biznesu otrzymują tzw. "Diamentową Odznakę", za całokształt działalności. 13. Realizacja projektu pn. "Edukacja artystyczna kobiet z terenu gminy Morawica" W ramach projektu odbyły się warsztaty artystyczne dla członkiń Kół Gospodyń Wiejskich (32 kobiety z 7 zespołów folklorystycznych ). Projekt był realizowany był w ramach działania 9.5 „Oddolne inicjatywy edukacyjne na obszarach wiejskich". W ramach projektu zrealizowano 96 godzin szkoleń, które odbyły się w hali widowiskowo - sportowej Bilcza w Bilczy. Panie zgłębiły tajniki zastosowania lokalnej gwary ludowej w utworach folklorystycznych, poznały obrzędy świętokrzyskie oraz sztukę wykonywania tradycyjnych wyrobów ludowych. Tematami szkoleń były: „Zastosowanie lokalnej gwary w utworach folklorystycznych charakterystycznych dla regionu świętokrzyskiego ", „Rękodzieło charakterystyczne dla regionu - warsztaty teoretyczne i praktyczne z wykonywania tradycyjnych wyrobów ludowych" i „Obrzędy świętokrzyskie". Na zakończenie projektu został zorganizowany dwudniowy wyjazd studyjny na XIX Sejmik Teatrów Wsi Polskiej do Tarnogrodu, podczas którego uczestniczki projektu mogły zaobserwować prawidłowo wykonywane utwory artystyczne oraz obrzędy z różnych regionów Polski, w tym ze Świętokrzyskiego. Na terenie gminy działa również Lokalna Grupa Działania "Perły Czarnej Nidy", która również wspiera finansowo i merytorycznie ciekawe inicjatywy stowarzyszeń z gminy Morawica oraz przedsiębiorców i jednostek samorządu terytorialnego. Na pomoc LGD w latach 2007 - 2013, w ramach działania „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw" mogą liczyć mikroprzedsiębiorcy zakładający lub prowadzący działalność gospodarczą - na ten cel przeznaczona została kwota 658.250,40 zł, dla rolników przeznaczonych zostanie 508.250,40 zł w ramach działania „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej", na otworzenie lub dofinansowanie działalności gospodarczej innej niż rolna. Ponadto będzie możliwa realizacja kolejnych inwestycji z zakresu „Odnowa i rozwój wsi" - tutaj zarezerwowano aż 3.600.000,00 zł oraz ponad 1.604.179,55 zł, na cieszące się dużym powodzeniem „Małe projekty". |