1.664.975 gości odwiedziło nas od 1 kwietnia 2008 r. |
| Opis sytuacji przed wdrożeniem | | |
Społeczeństwo polskie – co do zasady – ma tendencję do bagatelizowania pierwszych sygnałów dawanych przez organizm i udawania się do lekarza dopiero wówczas, gdy różnego rodzaju domowe metody kuracji okazują się nieskuteczne. Niestety często się okazuje, że stan jest wówczas na tyle poważny, że również i nowoczesna medycyna jest bezradna. Nawet w sytuacjach, gdy pomoc jest możliwa – odbywa się to ze zdecydowanie wyższymi nakładami finansowymi niż przy chorobie zdiagnozowanej w porę. Wskazuje to na zasadność prowadzenia badań przesiewowych – zwłaszcza przy uwzględnieniu danych statystycznych dotyczącymi przyczyn zgonów na obszarze województwa mazowieckiego, jak również zaleceń WHO w zakresie tworzenia systemu badań przesiewowych. |
| Opis ogólnego podejścia i szczegółowych zadań | | |
|
Decyzja o zainicjowaniu Samorządowego Programu Promocji Zdrowia w zakresie Prewencji Chorób Nowotworowych została podjęta przez Radę Powiatu Legionowskiego w dniu 27 września 2001 roku (uchwała nr 179/XXXV/2001). Pierwotny program opierał się na dwóch modułach: 1) części profilaktycznej, a więc badaniach profilaktycznych przesiewowych prowadzonych pod kątem czterech podstawowych grup nowotworów: raka sutka, raka gruczołu krokowego, raka szyjki macicy i raka jelita grubego, przy czym w pierwszym roku funkcjonowania programu działania dotyczyły wyłącznie dwóch pierwszych grup. Do badań uprawnieni byli mieszkańcy Powiatu Legionowskiego zaliczający się do grup podwyższonego ryzyka zachorowania na choroby nowotworowe. W latach, w których Mazowiecka Kasa Chorych/Mazowiecki Oddział Narodowego Funduszu Zdrowia prowadził własny program profilaktyki uprawnieni byli ustalani w sposób komplementarny do uprawnionych w programie prowadzonym w ramach powszechnego ubezpieczenia społecznego. Osoby kwalifikujące się do uczestnictwa w programie w danym roku otrzymywali zawiadomienia drogą pocztową. Same badania były wykonywane na bazie zakładów opieki zdrowotnej z terenu Powiatu z uwzględnieniem – w razie potrzeby (wynikającej np. z braków odpowiedniej aparatury) – innych jednostek służby zdrowia. Wykonawcy programu byli corocznie wyłaniani w konkursie ofert organizowanym przez Powiat.2) części edukacyjnej obejmującej z kolei trzy programy:a) program szkoleniowych w zakresie promocji zdrowia i wykrywania wczesnych stadiów choroby nowotworowej (w grupach nowotworów objętych badaniem). W swojej pierwszej części dotyczył lekarzy wszystkich specjalności (przede wszystkim z POZ) i pielęgniarek; w drugiej – dla pacjentów z grup zwiększonego ryzyka i innych wybranych grup wiekowych. Pierwsza część miała oczywiście za zadanie stworzyć niezbędną kadrę potrzebną do realizacji programu lokalnie – została ona przeprowadzona na bazie warszawskiego Instytutu Onkologii przy wykorzystaniu środków Banku Światowego. Druga część była przeprowadzana równolegle z badaniami przesiewowymi, a miała na celu nauczenie osób samo diagnostyki – dotyczyło to przede wszystkim raka piersi. Ten etap prowadzili lekarze podstawowej opieki zdrowotnej i pielęgniarki uczestniczący w realizacji części profilaktycznej;b) kampanię edukacyjną – w ramach której najistotniejszym działaniem były plakatowe formy edukacji i krótkie broszury (czy raczej ulotki) edukacyjne dostępne przede wszystkim w ośrodkach opieki zdrowotnej prowadzących program;c) uruchamianie Punktów Promocji Zdrowia i Poradnictwa prowadzonych przez pielęgniarki posiadające certyfikat Instytutu Onkologii. Co do zasady Punkty takie (działające zresztą z różną skutecznością) powstały przy zakładach opieki zdrowotnej w poszczególnych gminach Powiatu Legionowskiego.W roku 2008 władze Powiatu Legionowskiego podjęły decyzję o rozszerzeniu programu. Wynikało to z kilku czynników – prócz kwestii związanych z troską o stan zdrowia społeczeństwa jako całości niebagatelną role odegrało rozszerzenie zakresu badań profilaktycznych finansowanych ze środków NFZ-tu, jak również – w przypadku niektórych nowotworów – przebadanie całości grup zwiększonego ryzyka. W konsekwencji uchwałą nr 108/XVIII/08 z dnia 27 marca 2008 roku Rada Powiatu Legionowskiego poszerzyła program o profilaktykę chorób układu krążenia oraz przewlekłych chorób niezakaźnych – poprzez zapobieganie i leczenie otyłości. W pierwszym z wymienionych zakresów program obejmuje szeroką akcję promocyjną oraz prowadzenie badań kardiologicznych osób wytypowanych w ramach badań przesiewowych finansowanych przez NFZ. Część związana z diagnostyką i leczeniem otyłości w całości jest prowadzona w ramach Programu i obejmuje kilka etapów – począwszy od kwalifikacji poprzez poszczególne działania – jak konsultacja lekarza-specjalisty chorób wewnętrznych, porady dietetyka i psychologa i świadczenia fizjoterapeuty. |
|
| Rezultaty wdrożenia narzędzia | | |
W wyniku opisywanej dobrej praktyki corocznie zostaje przebadanych kilkuset mieszkańców Powiatu Legionowskiego (w ustalonych na dany rok kategoriach płci i wieku). W wyniku takich badań diagnozowanych jest przeciętnie kilkanaście nowotworów w różnym stadium zaawansowania oraz do kilkudziesięciu stanów wymagających wzmożonej czujności. Osoby zdiagnozowane trafiają w porę na leczenie – w efekcie tego następuje oszczędność wydatkowania środków publicznych nie wspominając o uratowaniu życia. |
| Oszacowanie nakładów poniesionych na realizacje projektu | | |
Koszty realizacji programu zmieniały się w poszczególnych latach, jednakże co do zasady opierało się to na udziale finansowym: · Powiatu Legionowskiego; · poszczególnych gmin wchodzących w skład Powiatu Legionowskiego; · Mazowieckiej Regionalnej Kasy Chorych, a później Narodowego Funduszu Zdrowia; · Środków zewnętrznych możliwych do pozyskania z różnych źródeł.
Udział finansowy strony samorządowej liczony był wg algorytmu przyjmującego określoną stawkę na każdego mieszkańca – przykładowo w pierwszym roku funkcjonowania Programu stawka ta wynosiła 1,7 zł/mieszkańca od gmin i 0,7 zł/mieszkańca od Powiatu. W kolejnych latach wysokość stawki była przedmiotem każdorazowych uzgodnień pomiędzy władzami samorządowymi. Środki pochodzące od gmin były przekazywane Powiatowi w formie dotacji i rozliczane na koniec roku budżetowego w oparciu o liczbę faktycznie przeprowadzonych badań. |
| Zasady równości płci | | |
Kategorie osób badanych profilaktycznie w danym roku są wyłaniane w sposób zapobiegający dyskryminacji ze względu na płeć (na tyle, na ile jest to możliwe ze względów medycznych – oczywistym jest, że na badania profilaktyczne pod kątem raka piersi będą kierowane wyłącznie kobiety, a raka prostaty – wyłącznie mężczyźni). |
| Współpraca ze społeczeństwem obywatelskim | | |
W promocję programu włączane są różnego rodzaju organizacje społeczne funkcjonujące na obszarze Powiatu. Dzięki temu zwiększa się skuteczność dotarcia do beneficjentów programu. |
| Zalecenia dla instytucji zainteresowanych replikacją | | |
|
Wydaje się, że w obecnym systemie ochrony zdrowia pole działania dla jednostek samorządu lokalnego jest dość ograniczone (pominąwszy problemy z długami szpitali powiatowych…). Opisana praktyka pokazuje, że niekoniecznie tak być musi – możliwe jest konsekwentne i uwieńczone konkretnymi wynikami, wieloletnie prowadzenie programów profilaktycznych. Ze względu na wagę profilaktyki i jej znaczący wpływ na zapotrzebowanie na specjalistyczne usługi zdrowotne w dłuższej perspektywie czasu zasadnym jest by jak najwięcej jednostek samorządu takie działania prowadziło.Praktyka funkcjonowania Programu na terenie Powiatu Legionowskiego wskazuje, że kluczem do sukcesu są m.in.: · konsekwentne prowadzenie działań (Program funkcjonuje mimo dwóch wyborów samorządowych po drodze); · przyznawanie środków w poszczególnych latach w wysokości umożliwiającej przebadanie znaczącego odsetka osób w danym roku uprawnionych; · bieżący monitoring działań NFZ celem uniknięcia powielania pewnych elementów programu; · szeroka akcja informacyjna – tak ogólna, jak i ukierunkowana na osoby uprawnione do uczestnictwa w badaniach. Tylko dzięki takiej akcji możliwe jest zapewnienie odpowiedniej liczby korzystających z programu; · uniknięcie pokusy wspierania przede wszystkim publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Optymalnym rozwiązaniem na wybór świadczeniodawców jest konkurs ofert. |
|
|
|
|
| Wsparcie udzielone przez Norwegię poprzez dofinansowanie ze środków Norweskiego Mechanizmu Finansowego | | Związek Miast Polskich | | Związek Gmin Wiejskich RP | | Związek Powiatów Polskich | | Norweski Związek Władz Lokalnych i Regionalnych | |
|
|