Budowanie kompetencji do współpracy międzysamorządowej i międzysektorowej jako narzędzi rozwoju lokalnego i regionalnego
Strona główna
Usługi społeczne
Usługi techniczne
Rozwój instytucjonalny
Efektywność energetyczna
Współpraca JST-NGO
Współpraca między JST
» Praktyki
Dialog społeczny
SMUP
Mapa Praktyk
Inne bazy danych
Publikacje i dokumenty
Portal jst.org.pl

1.664.977
gości odwiedziło nas
od 1 kwietnia 2008 r.

Wsparcie udzielone przez Norwegię, Islandię
i Lichtenstein

 Współpraca między JST : Praktyki
Dialog społeczny narzędziem partycypacji samorządów, przedsiębiorców i mieszkańców w rozwiązywaniu problemów subregionu przemysłowego Zagłębia Miedziowego "Żelazny Most"

.:   Skrót i Metryka -> Pełna prezentacja -> Załączniki   :.


Opis sytuacji przed wdrożeniem

     Gmina Polkowice oraz KGHM Polska Miedź S.A. celem umożliwienia Spółce budowy nowych i rozbudowy już istniejących zakładów, a także dalszego ograniczania ujemnych skutków na środowisko działalności prowadzonej przez KGHM oraz potrzeby w zakresie rozwoju infrastruktury technicznej, ekonomicznej i społecznej gminy Polkowice, już w marcu 2012 r. zawarły dwustronne porozumienie o współpracy na rzecz rozbudowy  formowania OUOW „Żelazny Most”. Zgodnie z jego treścią strony zobowiązały się do współpracy przy prowadzeniu niezbędnych procedur administracyjnych związanych z uruchomieniem planowanej inwestycji. KGHM Polska Miedź S.A. zobowiązała się również do wsparcia finansowego zadań własnych gminy oraz współpracy w obszarach rynku pracy, rozwoju zawodowego uczniów i studentów, badań zdrowotnych dzieci  młodzieży. Zawarte porozumienie stanowiło jednak efekt negocjacji bez udziału społeczności lokalnej. Beneficjentem ostatecznym tego partnerstwa byli wszyscy mieszkańcy gminy, niezależnie od stopnia w jakim OUOW „Żelazny Most” oddziaływał na ich życie.

     Grupa docelowa została zatem określona bardzo szeroko, przez co problemy, obawy i oczekiwania mieszkańców miejscowości w największym stopniu zainteresowanych zagadnieniem rozbudowy i formowania zbiornika nie zostały należycie zdiagnozowane i uwzględnione.

     Nie dokonano rzetelnej konfrontacji wartości społecznych z celami korporacyjnymi, co utrudniło wzajemne zrozumienie potrzeb i prawidłowe określenie ram możliwości współpracy trzech zainteresowanych stron: KGHM, Gminy oraz mieszkańców wsi bezpośrednio sąsiadujących z planowana inwestycją, tj. Tarnówek, Żelazny Most, Dąbrowa, Pieszkowice i Komorniki.
Mając powyższe na uwadze KGHM Polska Miedź S.A. zdecydowała się na przeprowadzenie innowacyjnego procesu dialogu społecznego, który zapewnił dogłębne zdefiniowanie potrzeb wszystkich tych, na których planowana inwestycja może oddziaływać dziś i w przyszłości oraz ich równych udział w projektowaniu rozwiązań wspólnie z inwestorem. Proces dialogu społecznego został zaprojektowany i przeprowadzony przy wsparciu niezależnych moderatorów z firmy GoodBrand (obecnie better.), specjalizującej się w projektowaniu i prowadzeniu procesów dialogu społecznego oraz uruchamianiu innowacji społecznych.

     Zadbali oni  odpowiednie przygotowanie uczestników dialogu do artykułowania swoich potrzeb i oczekiwań w kontekście planowanej inwestycji, jak i aktywny udział wszystkich interesariuszy inwestycji we wspólnym projektowaniu rozwiązań. Nigdy wcześniej nie prowadzono tego typu działań w sprawach o tak dużej skali i znaczeniu dla całego regionu, przy jednoczesnym poszanowaniu prawa głosu osób bezpośrednio zagrożonych skutkami podejmowanych działań inwestycyjnych.

Opis ogólnego podejścia i szczegółowych zadań
Biorąc pod uwagę różnice w odbiorze stron dialogu społecznego (KGHM i Gmina Polkowice) oraz w nastawieniu
i zaufaniu mieszkańców, co jest jednym z kluczowych czynników ryzyka w kontekście osiągnięcia trwałych ustaleń pomiędzy stronami, zdecydowano o zatrudnieniu profesjonalnych i niezależnych moderatorów zewnętrznych. Celem tego działania było przygotowanie społeczności lokalnych do partycypacji w konsultacjach społecznych wspierających proces inwestycyjny - rozbudowę OUOW „Żelazny Most”. Projekt objął pięć miejscowości,
które będą najbardziej dotknięte skutkami inwestycji: Tarnówek, Żelazny Most, Dąbrowa, Pieszkowice i Komorniki. Wszystkie miejscowości położone są w gminie Polkowice. Niezależni moderatorzy odpowiadali za następujący zakres działań:
•    wsparcie społeczności pięciu miejscowości w dogłębnym zrozumieniu potencjalnego oddziaływania planowanej inwestycji na ich życie oraz ich potrzeb w kontekście inwestycji;
•    wsparcie każdej społeczności w wyartykułowaniu oczekiwań i postulatów w kontekście inwestycji;
•    przygotowanie społeczności do prowadzenia dialogu z KGHM i Gminą Polkowice oraz wspólnego projektowania rozwiązań;
•    zidentyfikowanie potencjalnych podobieństw i różnic w nastawieniu i oczekiwaniach społeczności oraz potencjalnych zarzewi konfliktów;
•    zwiększenie świadomość zespołu KGHM co do sytuacji poszczególnych społeczności względem planowanej inwestycji, ich potrzeb i oczekiwań;
•    przygotowanie zespołu KGHM do prowadzenia dialogu społecznego oraz wspólnego projektowania rozwiązań;
•    moderowanie procesu dialogu społecznego i współprojektowania rozwiązań podczas sesji konsultacyjnych z udziałem wszystkich stron dialogu;
•    wsparcie uczestników dialogu na etapie jego realizacji, w osiąganiu konsensusu i wypracowywaniu wspólnych rozwiązań, satysfakcjonujących wszystkie strony i jednocześnie możliwych do zrealizowania;
•    skrócenie procesu negocjacyjnego.
Na tym etapie realizację działań podzielono na dwa kluczowe kroki:
KROK 1.
Zrozumienie specyfiki i sytuacji 5 miejscowości względem planowanej inwestycji oraz spotkania indywidualne
z ich przedstawicielami:
•    Mini desk-research – działanie to służyło poznaniu specyfiki każdej z pięciu miejscowości objętej projektem oraz jej położenia względem planowanej inwestycji. Obejmowało ono zgromadzenie informacji socjo-demograficznych, m.in. położenie geograficzne miejscowości względem OUOW Żelazny Most i planowanej Kwatery Południowej, liczbę mieszkańców i ich strukturę wiekową, liczbę domów, obecność placówek edukacyjnych, świetlic wiejskich oraz aktywność społeczną mieszkańców, etc.   Dodatkowo  zidentyfikowno kluczowych liderów opinii w społecznościach, z którymi miały zostać przeprowadzone późniejsze spotkania.
•    Opracowanie szczegółowego scenariusza działań służących przygotowaniu społeczności do udziału
w dialogu społecznym  – działanie to obejmowało przygotowanie szczegółowego scenariusza przebiegu konsultacyjnych sesji przygotowawczych, podczas których mieszkańcy każdej z miejscowości mogliby przygotować się do rozmów z inwestorem i wspólnego wypracowywania rozwiązań.
•    Indywidualne spotkania z przedstawicielami społeczności - działanie to obejmowało bezpośrednie spotkania z Sołtysami każdej z pięciu miejscowości, podczas których konsultowana była koncepcja działań służących przygotowaniu się mieszkańców do aktywnego dialogu z KGHM i wspólnego projektowania rozwiązań. Wspólnie z Sołtysami dostosowano scenariusz konsultacyjnych sesji przygotowawczych do potrzeb mieszkańców.

KROK 2.
Konsultacyjne sesje przygotowawcze z mieszkańcami:
•    Przygotowanie i realizacja konsultacyjnych sesji przygotowawczych – działanie to obejmowało realizację pięciu sesji konsultacyjnych w każdej z miejscowości. Sesje prowadzone były przez moderatora firmy Goodbrand i odbywały się w świetlicy wiejskiej danej miejscowości.
•    Przygotowanie i realizacja warsztatu podsumowującego z zespołem KGHM – w oparciu o zgromadzone podczas sesji konsultacyjnych informacje dotyczące potrzeb i postulatów społeczności, opracowano raport, który następnie zaprezentowano zespołowi pracowników KGHM podczas podsumowującego spotkania warsztatowego.
Kolejne etapy działań angażowały wszystkie zainteresowany strony. Do dialogu społecznego włączyły się aktywnie KGHM i Gmina Polkowice.

KROK 3.
Przeprowadzenie sesji konsultacyjnych w każdej z miejscowości osobno w celu ustalenia zakresu postulatów do realizacji.
•    W sesjach udział brali przedstawiciele KGHM, Burmistrz Polkowic i pracownicy Urzędu, Sołtys, rada sołecka, mieszkańcy, zewnętrzny moderator firmy Goodbrand.
•    Celem sesji było przedstawienie konkretnych propozycji KGHM i Gminy Polkowice na postulaty mieszkańców oraz uzgodnienie szczegółowych warunków realizacji postulatów.

KROK 4.
Przeprowadzenie otwartych spotkań z mieszkańcami w każdej miejscowości
•    W sesjach udział brali przedstawiciele KGHM, Burmistrz Polkowic, Sołtys, rada sołecka, mieszkańcy oraz zewnętrzny moderator.
•    Celem było zaprezentowanie mieszkańcom podjętych zobowiązań oraz stron odpowiedzialnych za ich realizację. Postulaty dotyczyły m.in.: pracy w miedziowej spółce, wypoczynku dla dzieci, opieki zdrowotnej, sanatoriów dla dorosłych, oczyszczania rowów oraz szkód górniczych. We wszystkich obszarach udało się wypracować akceptowalne przez strony dialogu rozwiązanie, a podpisane Porozumienie obejmuje obszary wspólne i ważne dla wszystkich miejscowości, obszary ważne dla kilku miejscowości oraz obszary ważne dla danej miejscowości.

Podczas sesji konsultacyjnych w każdej miejscowości mieszkańcy zgłaszali problem z dostępem do wiedzy
i informacji w różnych tematach. Szczególnie istotny jest przepływ informacji w kwestiach:
1.    planów rozbudowy OUOW „Żelazny Most”;
2.    oddziaływania OUOW „Żelazny Most”;
3.    planów co do nieczynnego obecnie zbiornika poflotacyjnego Gilów;
4.    planowanych tąpnięć i ich sile;
5.    wyników badań emisji i immisji Szybu Wentylacyjnego R-8;
6.    planów bezpieczeństwa i ewakuacji;
7.    postulatów społeczności i stanu ich realizacji;
8.    świadczeniach w ramach realizacji postulatów.
Mieszkańcy wskazali konkretne narzędzia i kanały komunikacji, którymi chcieliby otrzymywać informacje:
•    osobne broszury i akcje informacyjne dotyczące danego tematu, np. plany rozbudowy Żelaznego Mostu;
•    cykliczny biuletyn dedykowany pięciu wioskom, który trafiałby do skrzynki każdego mieszkańca, wykładany byłby w świetlicy czy sklepie, a informowałby o najważniejszych kwestiach związanych
z rozbudową Żelaznego Mostu i realizacją działań rekompensacyjnych;
•    tablice/plakaty informacyjne w każdej wiosce;
•    SMS/telefony;
•    bezpośrednie spotkania KGHM i Burmistrza z mieszkańcami, cykliczne i inicjowane przez KGHM
i Burmistrza.

Obecnie w partnerstwie stosowane są następujące kanały informacyjne:
•    Kwartalne spotkania z mieszkańcami w świetlicach wiejskich;
•    Redakcja i dystrybucja przez KGHM bezpłatnej gazety pt.: „Po sąsiedzku” traktującej o sprawach dotyczących OUOW „Żelazny Most” oraz realizacji postulatów zawartych w Porozumieniu (miesięcznik w pierwszym roku realizacji Porozumienia, obecnie dwumiesięcznik);
•    Redakcja i dystrybucja bezpłatnego Informatora Gminy Polkowice zawierającego informacje o świadczeniach i usługach gminy, jej jednostek organizacyjnych i spółek na rzecz mieszkańców oraz dane teleadresowe ważnych instytucji i organizacji pozarządowych oraz zakres ich działalności;
•    Sfinansowanie wyposażenia pięciu stanowisk komputerowych, po jednym w każdej świetlicy wiejskiej,
z dostępem do sieci Internet celem zapewnienia mieszkańcom możliwości czerpania informacji także tym kanałem;
•    Produkcja i rozmieszczenie w szkołach, do których uczęszczają uczniowie ze wsi objętych Porozumieniem tablic informacyjnych na temat OUOW „Żelazny Most”;
•    Wskazanie osób i komórek w KGHM oraz Urzędzie Gminy odpowiedzialnych za poszczególne obszary realizacji Porozumienia;
•    Dystrybucja broszur informacyjnych dotyczących sposobu zachowania się i lokalizacji dróg ewakuacyjnych w przypadku awarii OUOW „Żelazny Most” oraz oznakowanie dróg ewakuacyjnych w terenie;
•    Organizacja Dni Otwartych OUOW „Żelazny Most”, w ramach których mieszkańcy mogli bawić się na festynie oraz wziąć udział w Biegu Charytatywnym po koronie obiektu;
•    Szeroka akcja informacyjna w mediach na temat Porozumienia, jego celów, stopnia realizacji oraz osiąganych rezultatów;
•    Wykorzystanie stron internetowych Urzędu Gminy ( www.polkowice.eu ) oraz KGHM ( www.kghm.pl ) , do działań informacyjnych;
•    Publikacje w wydawanej przez Urząd Gminy Polkowice „Gazecie Polkowickiej”.
Dodatkowym narzędziem będzie umieszczenie na ścianie zewnętrznej świetlicy wiejskiej w Tarnówku elektronicznej tablicy informującej o pyleniu z OUOW „Żelazny Most”, stężeniu pyłu, prędkości wiatru, wilgotności, temperatury powietrza, aktualnego czasu. Tablica zostanie zamontowana w grudniu br.


Rezultaty wdrożenia narzędzia

     Dialog społeczny wokół rozbudowy OUOW Żelazny Most zakończył się spektakularnym sukcesem. W dniu 18 lipca 2014 roku podpisano Porozumienie pomiędzy KGHM Polska Miedź S.A. reprezentowaną przez Prezesa
i Wiceprezesa Zarządu a Gminą Polkowice reprezentowaną przez Burmistrza Polkowic przy udziale Sołtysów Dąbrowy, Komornik, Pieszkowic, Tarnówka oraz Przewodniczącego Rady Sołeckiej w Żelaznym Moście,
którzy również sygnowali Porozumienie swoim podpisem.

     Kluczowe czynniki sukcesu w osiągnięciu porozumienia:
•    odniesienie się przez KGHM i Burmistrza Polkowic szczegółowo do każdego postulatu przedstawionego przez społeczności;
•    zaangażowanie innych interesariuszy (Nadleśnictwo, Agencja Rynku Rolnego, operator telefonii komórkowej) w znalezienie odpowiedzi na wybrane postulaty
•    dokładne określenie zakresu działań, jakie zostaną podjęte w odpowiedzi na postulaty mieszkańców:
o    działania KGHM (z wyróżnieniem poszczególnych oddziałów/zakładów);
o    działania Gminy (z przydzieleniem zadań w strukturze Urzędu);
•    dialog i bliska współpraca pomiędzy KGHM i Burmistrzem, w celu ustalenia zakresu odpowiedzialności za realizację postulatów;
•    ustalenie jasnej ścieżki wzajemnego monitorowania postępów w realizacji zobowiązań i rozliczania rezultatów;
•    znalezienie wspólnego rozwiązania na lepszą redystrybucję przekazywanych obecnie przez KGHM środków do Gminy, aby mogły one lepiej służyć realizacji potrzeb i postulatów pięciu wiosek sąsiadujących z OUOW „Żelazny Most”;
•    uzupełnienie wiedzy mieszkańców i wyposażenie ich w informacje, których im brakuje;
•    regularne informowanie mieszkańców o postępach w realizacji postulatów;
•    cykliczne podsumowywanie osiągnięć i dialog z mieszkańcami co do ewentualnych modyfikacji i zmian na przyszłość;
•    zapewnienie możliwości cyklicznych spotkań bezpośrednich z mieszkańcami, jako naturalnej kontynuacji dialogu społecznego i platformy do wczesnej identyfikacji potrzeb oraz ewentualnych obszarów niezadowolenia;
•    podchodzenie do mieszkańców z większym szacunkiem, aby czuli się pełnoprawnymi partnerami
w dialogu społecznym z KGHM i Gminą Polkowice;
•    zadbanie o poprawę stylu komunikowania się przedstawicieli KGHM i Gminy Polkowice z mieszkańcami.
20. Możliwość replikowalności rozwiązania przez inne partnerstwa
(Prosimy o opisanie i uzasadnienie czy w Państwa ocenie w innych partnerstwach będzie można łatwo zaadaptować to rozwiązanie)
Innowacyjny i pogłębiony procesu dialogu społecznego oraz rzetelnej polityki komunikacyjnej służy zrozumieniu potrzeb, oczekiwań i ram możliwości współpracy poszczególnych Stron i interesariuszy. Są to narzędzia, dzięki którym dużo łatwiej i skuteczniej zarządzać można procesem przygotowania inwestycji lub programów rozwojowych obszaru funkcjonalnego, których realizacja jest co prawda gospodarczo i ekonomicznie pożądana, ale wzbudza poważny opór społeczny wobec potencjalnych zagrożeń środowiskowych i bytowych społeczności znajdującej się w bezpośrednim oddziaływaniu skutków realizacji przedsięwzięcia. Upodmiotowienie mieszkańców w roli partnerów dialogu, wzajemne zrozumienie potrzeb, oczekiwań oraz obaw buduje pozytywny klimat wokół inwestycji i zwiększa poziom akceptacji społecznej dla jej realizacji. Zwiększa się również społeczna odpowiedzialność biznesu czy też polityki władz samorządowych, co jest z korzyścią dla środowiska, mieszkańców oraz zrównoważonego rozwoju obszaru funkcjonalnego.
 Korzyści wynikające z przyjętej metodyki – dialogu społecznego
    Głębsze zrozumienie potrzeb i oczekiwań społeczności lokalnej wobec podmiotu gospodarczego i władz samorządowych w kontekście inwestycji oraz obszarów jej oddziaływania (mogą być rozpatrywane różne konfiguracje stron dialogu).
    Budowa platformy współpracy, wymiany wiedzy i monitoringu działań.
    Umocnienie istniejących i nawiązanie nowych relacji pomiędzy podmiotem gospodarczym, jednostką samorządu terytorialnego  i społecznościami (mogą być rozpatrywane różne konfiguracje stron dialogu).
    Rzetelne zdefiniowanie podmiotów odpowiedzialnych za wypracowanie i realizację działań w ramach możliwości odpowiedzi na postulaty.
    Zapewnienie pełnej partycypacji wszystkich Stron, w atmosferze otwartości i wzajemnego zrozumienia, przy wsparciu niezależnych moderatorów.
    Wypracowanie najlepszych rozwiązań dzięki zaangażowaniu Stron dialogu, sesjom konsultacyjnym i dialogowym z udziałem wszystkich partnerów dialogu.
    Wzrost zaufania społeczności do Stron dialogu społecznego.
    Wzrost akceptacji i zrozumienia dla planowanych przedsięwzięć w wyniku rzetelnej i skutecznej polityki informacyjnej z wykorzystaniem prostych i dobrze dostępnych kanałów informacyjnych.
    Upodmiotowienie mieszkańców i włączenie do procesu decyzyjnego w roli partnera i „społecznego cenzora”.

Zalecenia dla instytucji zainteresowanych replikacją
Praktyczne rady dotyczące planowania, realizacji i monitorowania wdrożenia danego rozwiązania.
•    Należy zatrudnić kompetentnych, obiektywnych, doświadczonych i profesjonalnych moderatorów zewnętrznych.
•    Należy ustalić jasne, jednoznaczne i niezmienne zasady współpracy w ramach dialogu, tj. określić cele
i sposoby ich realizacji, uzgodnić harmonogram działań, zdefiniować czas na dyskusję, wnoszenie postulatów i przygotowanie odpowiedzi. Należy sprecyzować sposób przyjmowania wypracowanych rozwiązań (np. głosowanie) oraz zadbać o czytelny przekaz informacji.
•    Należy przestrzegać ustalonego harmonogramu i uzgodnionych terminów.
•    Należy rzeczowo i merytorycznie odnieść się do wszystkich postulatów zgłaszanych przez interesariuszy zachowując postawę partnerską.
•    Należy zapewnić możliwie wysoki poziom decyzyjności w procesie negocjacyjnym, a jeżeli nie jest to możliwe z uwagi na rozbudowaną strukturę strony dialogu, określić nieprzekraczalny termin i sposób udzielenia odpowiedzi.
•    Należy dokonać właściwego podziału obowiązków i zadań w strukturach partnerów odpowiedzialnych za realizację poszczególnych obszarów partnerstwa.
Trudności z jakimi można się liczyć.
•    Nieufność interesariuszy i ich niechęć do planowanego przedsięwzięcia oraz jego realizatorów.
•    Brak wiary społeczności w dobre intencje podmiotów gospodarczych i publicznych oraz końcowy efekt realizacji zobowiązań.
•    Rozbudowane żądania i postulaty interesariuszy.
•    Brak wzajemnego zrozumienia Stron dialogu.
•    Nierówne traktowanie Stron dialogu.
Sposób przeciwdziałania trudnościom
Zapewnienie opartego na partnerskich relacjach dialogu społecznego z wykorzystaniem narzędzi opisanych
w niniejszym zgłoszeniu oraz przestrzegając ustalonych i zaakceptowanych przez wszystkie Strony zasad współpracy.

.:   Skrót i Metryka -> Pełna prezentacja -> Załączniki   :.

  Wsparcie udzielone przez Norwegię, Islandię i Lichtenstein  Norweski Związek
Władz Lokalnych
i Regionalnych