 |  |
 1.606.349
gości odwiedziło nas
od 1 kwietnia 2008 r. | Wsparcie udzielone przez Norwegię, Islandię
i Lichtenstein |
|
 | Opis sytuacji przed wdrożeniem |  | |
 |
| Współpraca opolskich gmin, tak zróżnicowanych historycznie pod względem ludnościowym, kulturowym, a także gospodarczym, choć wydawała się zadaniem niezwykle trudnym, stała sie marzeniem aktywnych mieszkańców tych terenów i ich lokalnych liderów. Geneza powstania Partnerstwa Borów Niemodlińskich sięga roku 2003, kiedy to 30 czerwca Rada Gminy Prószków podjęła uchwałę w sprawie utworzenia stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego "Zielone Gminy" (IX/69/2003). W skład "Zielonych Gmin" weszły gminy: Niemodlin, Komprachcice, Łambinowice, Tułowice oraz powiat opolski. Kolejnym etapem budowania Partnerstwa było przystąpienie gminy Prószków wraz z samorządami Komprachcic, Łambinowic, Niemodlina, Tułowic i Strzeleczek do pilotażowego programu Leader + w latach 2004-2006. W toku realizacji programu zostało uprawomocnione Partnerstwo Borów Niemodlińskich, które 17 marca 2006 r. zostało zarejestrowane w KRS jako stowarzyszenie. Projekt finansowany był przez Sekcję Orientacji Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego „Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego oraz Rozwój Obszarów Wiejskich”, w ramach działania 2.7 Pilotażowego Programu Leader+ w kwocie 150 000 PLN. Powołanie stowarzyszenia stało się punktem wyjścia do budowania współpracy mięszysamorządowej, międzysektorowej, a przede wszystkim do tworzenia i umacniania więzi międzyludzkich. |
 |
| Opis ogólnego podejścia i szczegółowych zadań | | |
|
| Partnerstwo Borów Niemodlińskich zostało zarejestrowane w KRS jako stowarzyszenie 17 marca 2006 r. Od tego czasu rozpoczyna sie rozwój partnerstwa, dokonujący sie zarówno poprzez działania instytucjonalne, jak również poprzez osobiste kontakty mieszkańców gmin partnerskich. W latach 2007-2013 (+2) Partnerstwo Borów Niemodlińskich, jako stowarzyszenie działające na terenie 7 gmin (pod koniec 2006 do Partnerstwa przystąpiła gmina Dąbrowa) podjęło się realizacji programu Leader w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. W tym celu Stowarzyszenie przystąpiło do konkursu na wybór Lokalnej Grupy Działania do realizacji Lokalnej Strategii Rozwoju i w jego wyniku podpisało umowę o warunkach i sposobie realizacji LSR z Samorządem Województwa Opolskiego. Umowa opiewała na kwotę 9 765 483 zł, w ramach których możliwe było dofinansowanie 126 projektów konkursowych dla beneficjentów działań Odnowa i Rozwój Wsi, Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej, Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw, i tzw. małych projektów, 2 projektów współpracy regionalnej z innymi lokalnymi grupami działania oraz działań aktywizacyjnych w ramach odrębnych umów na realizację działań PROW 2007-2013. Realizacja konkursów w ramach Lokalnej Strategii Rozwoju na obszarze 7 gmin umożliwiła utworzenie nowych miejsc pracy, doposażenie w nowy sprzęt i urządzenia podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, zabezpieczenie i udostępnienie dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego obszaru Borów, rozpowszechnianie wiedzy o lokalnych zasobach i sposobach ich zagospodarowania, poprawę przestrzeni publicznej przez zagospodarowanie centrów wsi, budowę placów zabaw, integrację mieszkańców w ramach organizacji imprez kulturalnych, sportowych i rekreacyjnych, wzmocnienie potencjału organizacji społecznych przez organizację szkoleń i spotkań tematycznych. Z kolei udana realizacja projektów współpracy przyczyniła się do promocji walorów turystycznych Borów Niemodlińskich oraz umożliwiła czynną ochronę gatunków roślin i zwierząt, co przełożyło się na przystąpienie rolników do programów rolno-środowiskowych do roku 2020. Dodatkowo wzmocniła kompetencje pracowników LGD. Ponadto, od roku 2013 Partnerstwo Borów Niemodlińskich realizuje dodatkowo program "Działaj Lokalnie". Przedsięwizięcie stało się możliwe dzięki temu, że w ramach konkursu ogłaszanego przez Polsko-Amerykańską Fundację Wolności i Akademię Rozwoju Filantropii w Polsce, Partnerstwo uzyskało status Ośrodka Działaj Lokalnie. Pozwala to na coroczne ogłaszanie konkursów na małe granty do 6 tys. zł dla organizacji pozarządowych i grup nieformalnych w Borach Niemodlińskich. Dotychczas Partnerstwo dofinansowało 26 projektów na łączną kwotę ponad 150 tys. zł. W okresie 2015-2022 Partnerstwo działające w formule Lokalnej Grupy Działania obejmuje już 8 gmin Borów Niemodlińskich (w roku 2015 przystąpiła gmina Biała), kontynuując wdrażanie narzędzi wsparcia rozwoju gospodarczego, przestrzennego i społecznego gmin połączonych Borami Niemodlińskimi. Podstawowym dokumentem wspierającym działalność Partnerstwa będzie opracowywana w ramach partycypacji społecznej Lokalna Strategia Rozwoju, przewidziana do finansowania w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014-2020. Niewielki stopień wykorzystania w ramach LSR 2008-2014 środków UE na małą i średnią przedsiębiorczość (liczba tworzonych miejsc pracy to niespełna 50% realizacji założonych wskaźników) pokazują, że szczególną uwagę należy poświęcić wzmocnieniu działań służących tworzeniu i utrzymaniu lokalnych miejsc pracy, jak również włączaniu osób reprezentujących sektor gospodarczy w podejmowanie decyzji i tworzenie dokumentów o charakterze strategicznym. |
|
| Rezultaty wdrożenia narzędzia | | |
|
| <p>Pierwszym i najważniejszym rezultatem działalności partnerstwa jest rzetelna i – zważywszy na niewielką skalę działania partnerstwa – kompleksowa diagnoza stanu rozwoju obszaru funkcjonalnego. Na tak solidnym fundamencie można projektować i realizować działania prorozwojowe, nie obawiając się, że zostaną one ocenione przez mieszkańców wyłącznie jako działania pozorne, wspierające jedynie samo instytucjonalne partnerstwo (tj. samo siebie), nie zaś społeczność i konkretnych ludzi tworzących faktycznie obszar funkcjonalny Borów Niemodlińskich (patrz załączniki odnoszące się do diagnozy w sekwencji PORTET STATYSTYCZNY - BYT - TOŻSAMOŚĆ - JAKOŚĆ). Jaki jest mikroregion Borów Niemodlińskich? Opracowana diagnoza obejmuje informacje dotyczące 8 gmin Partnerstwa Borów Niemodlińskich, które zamieszkuje 75 342 mieszkańców przy średniej gęstości zaludnienia wynoszącej 84 mieszkańców/km². W opracowaniu wykorzystano:<br />a) ilościowe dane wtórne(dane statystyczne, raporty, sprawozdania, zarówno własne, jak i zewnętrzne) oraz<br />b) informacje jakościowe (odczucia i wrażenia mieszkańców) informacje zgłaszane przez uczestników spotkań konsultacyjnych, badań internetowych i wizyt w biurze stowarzyszenia w ramach partycypacyjnego opracowania strategii. Diagnozę podzielono wg kluczowych czynników kształtujących miejsce zamieszkania. Zgodnie z założeniami Programu odnowy wsi w województwie opolskim należą do nich:<br /> I. byt: miejsca pracy- dochody <br /> II. tożsamość: zasoby przyrodnicze i kulturowe w miejscu zamieszkania, środowisko, przestrzeń publiczna, wyróżniające się obiekty,<br /> III. jakość życia: stosunki sąsiedzkie zarówno wewnątrz wsi, jak i między wsiami i gminami, oferta zajęć dla mieszkańców zaangażowanie mieszkańców w kształtowanie otoczenia, aktywność społeczna i obywatelska. Elementem uzupełniającym diagnozę jest standard, który określa stan infrastruktury wykorzystywanej do rozwoju bytu, tożsamości i jakości życia w obszarze funkcjonalnym.</p><p>BYT<br />W zakresie przedsiębiorczości mikroregion Borów Niemodlińskich wykazuje znaczne zróżnicowanie co do częstotliwości reprezentowanych branż w poszczególnych gminach. Ma to związek zarówno z lokalizacją geograficzną, tradycją i kulturą pracy oraz dostępem do rynków zbytu. Dla gmin skupionych wokół Opola (Dąbrowa, Komprachcice i Prószków) przedsiębiorczość ma charakter mocno usługowy i skupiona jest wokół usług podstawowych. Z kolei gminy Biała, Łambinowice i Strzeleczki wykazują niemal 10% udział usług związanych z rolnictwem, leśnictwem i rybactwem. <br />W gminach tradycyjnie uznawanych za śląskie (Prószków, Biała i Strzeleczki) występuje większa specjalizacja zawodowa a osoby rejestrujące firmę dokonują wyboru znacznie mniejszej liczby kodów PKD. Odmiennie w gminach zwanych „przesiedleńczymi”, jak Niemodlin, Tułowice, Łambinowice, ilość kodów wybieranych przez przedsiębiorców rejestrujących firmy jest niemal o 1/3 większa. Może to wskazywać na bardziej liberalne podejście do kwestii działalności gospodarczej, powodujące z jednej strony łatwiejszą i szybszą adaptację do zmian na rynku pracy z drugiej zaś sprzyjające obniżeniu jakości usług. <br />Bezrobocie w gminach Borów Niemodlińskich stanowi problem w skali adekwatnej do skali regionu czy kraju. Wyjątek stanowi gmina Niemodlin, gdzie udział osób bezrobotnych do osób w wieku produkcyjnym wynosi 11,4%. Zjawisko to w mniejszym stopniu dotyczy także gminy Łambinowice.<br />Na podstawie wcześniejszych analiz Partnerstwo Borów Niemodlińskich zdecydowało o wyborze trzech grup kluczowych z punktu widzenia realizacji założeń LSR w zakresie tworzenia i utrzymania miejsc pracy na obszarze.<br />Są to następujące grupy:<br /> 1. Osoby młode, do 35 r.ż.- grupa wybrana na podstawie znacznego, powyżej średniej wojewódzkiej, udziału osób młodych, do 25 r.ż., wśród bezrobotnych. Często defaworyzowane w procesie ubiegania się o pracę wymagającą doświadczenia, wyjeżdżający za granicę, gdzie często wykonują dobrze płatną pracę, która jednak odbiega od ich wykształcenia.<br /> 2. Osoby powyżej 55 r.ż.- wybór podyktowany ponadprzeciętnym (w skali wojewódzkiej) udziałem tej grupy wiekowej wśród osób bezrobotnych. Grupa defaworyzowana przez pracodawców jako mniej wydajna, posiadająca kwalifikacje nieodpowiadające współczesnemu rynkowi pracy, mało mobilna zawodowo.<br /> 3. Kobiety – ze względu na trudności z funkcjonowaniem na rynku pracy związane z koniecznością opieki nad osobami zależnymi (opieka nad dziećmi, brak ciągłości pracy). Lokalna Strategia Rozwoju skupiać się będzie na aktywności i mobilności zawodowej wymienionych osób, podnoszeniu ich kwalifikacji oraz zapewnieniu opieki nad dziećmi i seniorami. Premiowane będą wnioski obejmujące samo zatrudnienie osób z wymienionych grup.<br />TOŻSAMOŚĆ<br />Gminy skupione w Partnerstwie Borów Niemodlińskich łączą specyficzne warunki geograficzne, przyrodnicze oraz historyczno- kulturowe, które decydują o spójności obszaru, wykraczającej poza sąsiedztwo administracyjne. <br />Porozumienie 8 gmin skupionych w Partnerstwie Borów Niemodlińskich bazuje na wspólnym dobru jakim jest bogactwo kultury i przyrody. Lokalna Strategia Rozwoju będzie wspierać działania wykorzystujące lokalne zasoby do wzmacniania spójności zarówno obszaru jak i samego Partnerstwa. Sama LGD skupiać się będzie zaś na działaniach obejmujących, promocję zasobów oraz realizację projektów turystycznych i edukacyjnych z wykorzystaniem lokalnego dziedzictwa. Lokalna Strategia Rozwoju zakłada wzmocnienie tożsamości i dumy lokalnej oraz budowanie wizerunku Borów Niemodlińskich jako dziedzictwa, które łączy a nie dzieli.<br />JAKOŚĆ<br />Depopulacja<br />Mikroregion Borów Niemodlińskich charakteryzuje się występowaniem negatywnych zjawisk demograficznych typowych dla całego województwa i kraju: starzenie się społeczeństwa i migracja zarobkowa. Analiza piramidy wieku ludności obszaru Borów Niemodlińskich pozwala na stwierdzenie, ze ma ona charakter regresywny. Szczególną uwagę należy zwrócić na regularność nadwyżki kobiet nad mężczyznami (20-34 l. i 55-70 i więcej) i mężczyzn nad kobietami (0-16 l. i 35-64 l.) w cyklach co 3-4 przedziały wiekowe. Dodatkowo piramidę wieku wyróżnia niemal dwukrotna przewaga kobiet nad mężczyznami w wieku 70 i więcej lat.<br />Problem migracji zagranicznych występuje we wszystkich 8 gminach obszaru, przy czym jego skala jest największa w gminach Komprachcice, Prószków, Niemodlin i Biała. Nakłada się na to również ujemny przyrost naturalny. Jedynie w gminie Dąbrowa przyrost ten jest dodatni. <br />Dochody gmin<br />Analizując dochód podatkowy gmin BN, należy zauważyć, że jest on niższy niż średnia wojewódzka, wynosząca na koniec 2013 roku 3049,1 zł dla gmin wiejskich. Jednocześnie procent osób korzystających z pomocy społecznej w gminach BN jest wyższy od średniej wojewódzkiej, przy czym niemal dwukrotnie wyższy wskaźnik notuje się w gminie Niemodlin. Problem ubóstwa i konieczności korzystania ze wsparcia pomocy społecznej dotyczy również szczególnie gminy Łambinowice, Dąbrowa i Tułowice, gdzie podobnie jak w Niemodlinie, wskaźniki przekraczają średnią wojewódzką.<br />Peryferyjnośc i zagospodarowanie przestrzenne<br />Jednym z głównych problemów obszaru Borów Niemodlińskich jest jego nierównomierny rozwój oraz peryferyjność wielu miejscowości wiejskich.<br />Poza miejscowościami gminnymi oraz tymi zlokalizowanymi przy szlakach kolejowych, które są dobrze skomunikowane, właściwie nie funkcjonuje system transportu publicznego w BN. Gminy nadal wydają więcej środków na remonty cząstkowe istniejących dróg i chodników niż na budowę nowych szlaków sprzyjających komunikacji np. rowerowej. Długość ścieżek rowerowych w całych BN na koniec 2013 roku wyniosła zaledwie 4,2 km.<br />Nierównomierny rozwój obszaru oraz słaby system komunikacji publicznej wynika również z braku jednolitego i spójnego planowania przestrzennego w gminach. Przykładowo w roku 2013 w gminie Dąbrowa tylko 1,22% powierzchni gminy objętych było planami zagospodarowania, w gminie Strzeleczki było to nieco ponad 4,5%, w gminie Niemodlin zaledwie 7,7%. Jedynie gmina Tułowice w całości objęta jest planami zagospodarowania. Taki stan rzeczy powoduje, że wiele inwestycji na obszarze BN jest chaotyczne, może częstokroć potęgować zróżnicowanie w rozwoju oraz pogłębiać peryferyjność.<br />Kultura<br />W każdej gminie działa gminny ośrodek kultury (czasami dodatkowo sportu i rekreacji), któremu podlegają świetlice wiejskie (czasem dodatkowo place zabaw i boiska sportowe). Jednak na 8 gmin PBN właściwie w żadnej nie istnieje system zorganizowanych zajęć w sieci świetlic. Zajęcia w nich prowadzone są okazjonalnie np. przy zatrudnieniu świetliczanek z Powiatowych Urzędów Pracy. Analiza sieci obiektów kulturalnych i rekreacyjno-sportowych w gminach BN pozwala stwierdzić, że ilość świetlic, boisk, placów zabaw, domów kultury i bibliotek jest wystarczająca. Lokalna Strategia rozwoju będzie skupiać się na modernizacji obiektów istniejących, bądź budowie nowej infrastruktury w miejscach do tego wyznaczonych oraz uruchamianiu w nich stałej oferty dla mieszkańców, uwzględniającej integrację wewnętrzną mieszkańców Borów.<br />Różnorodność mieszkańców<br />Podział tożsamościowy Borów Niemodlińskich na gminy przesiedleńcze (ludność napływowa z Kresów i wschodniej Polski) i gminy autochtoniczne (Niemcy, Ślązacy, ludność deklarująca się jako niepolska) jest znaczącą przeszkodą w rozwoju obszaru i podejmowaniu wspólnych inicjatyw. Obcość pomiędzy mieszkańcami autochtonicznymi i przesiedleńczymi uwydatnia się m.in. poprzez ukrytą nietolerancję wobec Ślązaków, zawiązywanie silniejszych więzi tylko pomiędzy gminami przesiedleńczymi (np. silniejsza współpraca gmin Niemodlin-Tułowice-Łambinowice) oraz niemal całkowite wyizolowanie się gmin autochtonicznych (Strzeleczki i Prószków) i nie podejmowanie przez ich mieszkańców kontaktów z osobami spoza swojej gminy.<br />Aktywność społeczna<br />Liczba działających organizacji pozarządowych w BN jest dwukrotnie mniejsza niż średnia wojewódzka, a skuteczność istniejących organizacji mierzona np. zdolnością pozyskania 1% jest daleko poniżej średniej wojewódzkiej. Alternatywą do działania stowarzyszeń i fundacji jest z kolei w BN aktywność Ochotniczych Straży Pożarnych. Ich prawne umocowanie umożliwia aplikowanie o środki, z czego niekoniecznie zdają sobie sprawę wszystkie jednostki. Liczba OSP w BN jest znacznie powyżej średniej wojewódzkiej i w tym aspekcie należy szukać sposobu na wykorzystanie jednostek do rozwoju obszaru BN. Pomimo szeroko rozpowszechnionej działalności społecznej w Borach Niemodlińskich, ich formalno-prawny wymiar wydaje się być słaby. Większość działań społecznych realizowanych w terenie, wykonywanych jest ruchami nieformalnymi, przy funkcjonującym schemacie programu Odnowy wsi, Rad sołeckich czy kół gospodyń wiejskich. Lokalna Strategia Rozwoju będzie skupiać się na wspieraniu mieszkańców skupionych wokół tych form aktywności, podnosić ich wiedzę i kompetencje (co może przełożyć się na zwiększenie ilości organizacji, biorąc pod uwagę ułatwienia formalno-prawne wprowadzone nowymi przepisami Ustawy Prawo o stowarzyszeniach oraz Ustawy o rachunkowości) oraz wsparcia instytucjonalnego istniejących organizacji. Aktywność mieszkańców często powiela utarte schematy; brak w nich nowych pomysłów i innowacji. Środki dostępne w ramach LSR należy zainwestować w przedsięwzięcia inspirujące do szukania nowych, innowacyjnych rozwiązań i zdobywania nowych umiejętności, tak aby po zakończeniu finansowania ze źródeł zewnętrznych organizacje miały umiejętności i zaplecze do funkcjonowania samodzielnie. </p><p>Ponadto świadectwem trafności diagnozy oraz efektywności działania partnerstwa są konkretne, zrealizowane już inicjatywy, do których należą: 1) DZIAŁANIA Partnerstwa Borów Niemodlińskich w ramach programu Leader 2007-2013 oraz innych projektów lokalnych. 2) PUBLIKACJE: Historia Borów Niemodlińskich, Mapa Borów Niemodlińskich, Analiza Przyrodnicza Borów Niemodlińskich, a także periodyki - w tym Informator Borów Niemodlińskich (comiesięczny dodatek do "Nowej Gazety"), Kalendarz Regionalny Borów Niemodlińskich itp.</p><p>O zrealizowanych przesiewzięciach tak piszą sami przedstawiciele Biura Partnerstwa: "Stowarzyszenie Partnerstwo Borów Niemodlińskich zostało założone w ramach pilotażowego programu Leader (wów. Leader+) w 2005 r. przez 36 osób i taka była początkowa liczba jego członków. Największa liczba członków wynosiła 120 osób i miało to miejsce w roku 2011. Początkowo w Partnerstwie działało 6 gmin, od 2006 roku 7, a od 2015 poszerzyło obszar do 8 gmin. Walne zebranie członków organizowane było 15 razy w 11 różnych miejscowościach. Średnio w walnych zebraniach uczestniczyło 62% członków.<br />7-osobowy zarząd w trzech kadencjach spotykał się łącznie 43 razy, podejmując dotychczas 237 uchwał w sprawach członkowskich i 84 uchwały w innych sprawach związanych z bieżącym zarządzaniem Partnerstwem.<br />Do realizacji zadań statutowych zawarliśmy 215 umów.<br />W Bory służbowo wyjeżdżaliśmy 480 razy pokonując samochodami łącznie prawie 30 000 km.<br />Jeździliśmy również rowerami, lataliśmy samolotami i pływaliśmy pontonami, o wędrówkach pieszych nie wspominając. Najdalej na zachód jako Partnerstwo byliśmy w Hiszpanii w ramach podróży studyjnej, najdalej na wschód - w Estonii w ramach wymiany pracowników lokalnych grup działania.<br />W ramach programu LEADER dofinansowaliśmy 128 projektów na łączną kwotę 6 728 000zł. Największa wartość dofinansowania to 355 690 zł dla Gminy Niemodlin na projekt budowy i doposażenia placów zabaw; najmniejsza to 2 390,33 zł dla Gminnego Ośrodka Kultury i Rekreacji w Dąbrowie na organizację biegów na Dzień Niepodległości w Ciepielowicach.<br />Zrealizowaliśmy dwa projekty współpracy z innymi lokalnymi grupami działania, ich łączna wartość to ponad 162 000 zł. W ramach jednego z nich, projektu „Derkacz”, przebadaliśmy 1700 ha łąk.<br />W programie Działaj Lokalnie dofinansowaliśmy 17 projektów realizowanych w 19 miejscowościach przekazując granty o łącznej wartości 98 000zł.<br />Przeszliśmy 12 kontroli, które zajęły nam 182 dni, czyli niemal pół roku. Zorganizowaliśmy ponad 40 szkoleń dla stowarzyszeń i grup nieformalnych.<br />Do szkół, przedszkoli, bibliotek, świetlic, urzędów oraz bezpośrednio mieszkańcom Borów przekazaliśmy wydawnictwa powstałe w ramach programu Leader:<br />- 6 tys. egz. mapy Borów Niemodlińskich (w 3 edycjach),<br />- 1 tys. egz. publikacji „28'. Historia Borów Niemodlińskich”,<br />- 1 tys. egz. publikacji „W krainie niemodlińskich stawów”,<br />- 1 tys. egz. publikacji „Przyroda Borów Niemodlińskich”,<br />- 1 tys. broszura opisującej główne działania w ramach programu LEADER „Ludzie lasu ”,<br />- 400 egz. wydawnictwa pokonkursowego dotyczącego legend z Borów,<br />- 1 tys. egz. karty do gry edukacyjnej Bory Memory,<br />- 2 tys. egz. broszury prezentującej wyniki projektu współpracy Derkacz,<br />- 500 egz. kolorowanki „Derkacz i przyjaciele”.<br />Do celów promocji Borów wyprodukowaliśmy po 650 t-shirtów i toreb promocyjnych oraz 1000 zakładek do książek, wydrukowaliśmy13 kompletów ulotek promujących miejscowości w łącznym nadkładzie 6500 egz, wykuliśmy 300 podków oraz zapakowaliśmy 1200 słoiczków ziołomiodów z Borów Niemodlińskich.<br />Działalność stowarzyszenia w internecie to strona internetowa www.boryniemodlinskie.pl, którą od 2005 odwiedziło 627 952 osób, co daje średnio 172 osoby dziennie, profil Partnerstwo Borów Niemodlińskich na FB, który od 2010 r. polubiło 940 osób, a informacje na nim zamieszczane docierają każdorazowo średnio do 450 osób, oraz kanał na youtube. Film „Bory Niemodlińskie. Ludzie i las” w nim zamieszczony wyświetlono 2720 razy w ciągu 5 miesięcy.<br />Dodatkowo od marca 2014 co miesiąc wydawaliśmy informator w Nowej Gazecie, co dało 15 numerów o łącznym nakładzie 7500 egz. dostępnym niemal w 100 punktach na obszarze Borów.<br />W roku 2014 udało nam się w końcu zadziałać bezpośrednio dla przyrody - posadziliśmy 3000 sosen oraz wykosiliśmy 30 hektarów cennych przyrodniczo łąk.<br />Do obsługi administracyjnej programu Leader zużyliśmy 265 ryz czyli 636 kg papieru, 41 tonerów do drukarek i kserokopiarek oraz 150 segregatorów. Poczta dostarczyła nam 840 listów i paczek, a my wysłaliśmy ich prawie 3400.<br />Rekord długości otwarcia biura padł w kwietniu 2010 podczas ostatniego dnia przyjmowania wniosków z II naboru Leadera. Pracownicy przyszli do biura o 7.30 a wyszli o 22.30".<br /><br />To, co postronnego obserwatora działań Partnerstwa uderza i inspiruje, to prostota i jasność przekazu, opartego nie tyle na koloryzowaniu swoich projektów, ale na prawdzie, rzetelnym opisie przedsięwzięć, a zwłaszcza na szczerej diagnozie wstępnej i analogicznej, krytycznej ocenie każdej zrealizowanej inicjatywy. W tej perspektywie można zaryzykować, że zaprezentowane podejście może stać się przykładem dla innych partnerstw. </p> |
|
| Współpraca ze społeczeństwem obywatelskim | | |
|
| Przy aktywnym współudziale mieszkańców Borów Niemodlińskich, w szczególności na spotkaniach konsultacyjnych we wszystkich 8 gminach w roku 2015 opracowano „Plusy i minusy Borów Niemodlińskich”, wykorzystując metodę analizy SWOT. <br />Określanie słabych i mocnych stron oraz szans i zagrożeń dla obszaru zostało przeprowadzone w dwóch formach:<br />- w 6 gminach w formie dyskusji nas wypunktowanym spisem zagadnień wynikających z diagnozy,<br />- w 2 gminach w formie dyskusji otwartej i samodzielnego zgłaszania zagadnień do SWOT.<br />Wszystkie głosy zebrane na spotkaniach konsultacyjnych zostały podsumowane 8 października 2015 r. w Ligocie Prószkowskiej na spotkaniu grupy roboczej powołanej do pracy nad Lokalną Strategią Rozwoju gmin w Borach Niemodlińskich. Podsumowanie oparto na metodzie wyboru najczęściej wskazywanych zagadnień i występujących w co najmniej 5 gminach. Podsumowanie opublikowano w „Nowej Gazecie - Miesięczniku Borów Niemodlińskich”, nr 9 (71) i 10 (72)/2015.<br />Efektem zebrania informacji, ich dookreślenia, uwzględnienia zgłoszonych w procesie publicznych konsultacji uwag są zidentyfikowane cech mocnych i słabszych stron działania oraz szans i zagrożeń dla rozwoju Partnerstwa Borów Niemodlińskich. <br />SILNE STRONY:<br />1. Wyróżniająca w skali województwa sieć rezerwatów przyrody i innych obszarów chronionych, w tym Stawy Tułowickie i Niemodlińskie z największym w województwie stawem Sangów.<br />2. Ugruntowana historycznie hodowla karpia, stanowiąca wyróżnik na tle kraju,<br />3. Wyróżniające się w skali województwa obiekty powyrobiskowe – kopalnie bazaltu, żwiru i margla.<br />4. Placówka o znaczeniu międzynarodowym: Centralne Muzeum Jeńców Wojennych w Łambinowicach-Opolu.<br />5. Dostępne do zwiedzania zamki i pałace w Mosznej, Niemodlinie, Tułowicach.<br />6. Wyróżniająca się w skali województwa liczba dworów i kościołów reprezentujących większość stylów architektonicznych.<br />7. Wyróżniające na skalę wojewódzką dziedzictwo archeologiczne (grodziska, osady hutnicze),<br />8. Historycznie ugruntowana edukacja przyrodnicza o zasięgu ogólnopolskim w Technikum Leśnym w Tułowicach oraz dawniej Pomologia w Prószkowie, najstarszy ogród dendrologiczny w Polsce – Lipno.<br />9. Wyróżnikowe w skali krajowej tradycje ceramiki prószkowskiej i tułowickiej,<br />10. Imprezy o zasięgu wojewódzkim lub ponad wojewódzkim podkreślające specyfikę obszaru Borów: Karpik w Niemodlinie, Złota Kosa w Piątkowicach, Zamczysko w Dąbrowie, Winobranie w Winowie, Parady Orkiestr w Białej i Prószkowie, Pisankowanie w Tułowicach, Muzyczne Święto Kwitnącej Azalii na Zamku w Mosznej.<br />11. Dobre skomunikowanie większych miejscowości obszaru siecią dróg powiatowych, krajowych i wojewódzkich, linią kolejową oraz położenie blisko autostrady, lotnisko w Polskiej Nowej Wsi.<br />12. Położenie w trójkącie trzech rzek (Odra, Nysa Kłodzka, Biała) z siecią mniejszych (Osobłoga, Ścinawa Niemodlińska), predysponowanych do uprawiania sportów wodnych.<br />13. Partnerstwo Borów Niemodlińskich jako organizacja skupiająca i działająca we wszystkich gminach Borów Niemodlińskich, jest rozpoznawalna w skali województwa.<br />14. Wyróżniające w skali województwa sąsiedztwo ludzi autochtonicznych i napływowych, Polacy, Niemcy, Ślązacy, Kresowiacy na jednym obszarze.<br />15. Najdłuższy w województwie okres wegetacyjny z rekordami temperatur najniższej i najwyższej.<br />SŁABE STRONY:<br />1. Bory Niemodlińskie objęte ochroną w postaci Obszaru Chronionego Krajobrazu, co powoduje marginalizację promocyjną obszaru w stosunku do obszarów w województwie opolskim objętych ochroną w postaci parków krajobrazowych.<br />2. Antagonizmy wśród mieszkańców: stali mieszkańcy wsi – nowi na wsi (z miasta), autochtoni – mieszkańcy napływowi, młodzież – seniorzy (konflikt pokoleń), mieszkańcy zza lasu-mieszkańcy sprzed lasu,<br />3. Zły stan zabytków, trudności z dostępem do nich.<br />4. Słaba sieć transportu publicznego (PKS, bus), szczególnie w miejscowościach peryferyjnych.<br />5. Zły stan nawierzchni dróg powiatowych, wojewódzkich i krajowych, braki w chodnikach przy tych drogach.<br />6. Nieliczne drogi rowerowe o charakterze komunikacyjnym (w gminie Biała i Tułowice).<br />7. Bory Niemodlińskie bez systemu i punktu informacji turystycznej.<br />8. Deklaratywny rozwój turystyki: gminy i organizacje postrzegają w tym potencjał, ale nie realizują projektów turystycznych.<br />9. Brak wyznaczonych i oznakowanych tras turystycznych (rowerowych, pieszych, konnych itp.) w 5 na 8 gmin, brak powiązania międzygminnego ścieżek istniejących.<br />10. Niewystarczająca liczba punktów opieki nad seniorami (na 8 gmin tylko 1 DPS) oraz oferty dziennych zajęć dla seniorów.<br />11. Niewystarczająca liczba punktów opieki nad małymi dziećmi (do lat 3) – na 8 gmin tylko 2 żłobki.<br />12. Samorządy niepodejmujące się realizacji wspólnych (międzygminnych) projektów związanych z Borami.<br />13. Emigracja młodzieży (18-35) po szkołach średnich (edukacja w większych miastach) oraz zarobkowa, najczęściej zagraniczna.<br />14. Niedostosowanie miejsc publicznych do potrzeb osób starszych, niepełnosprawnych.<br />15. Brak inkubatora przedsiębiorczości.<br />16. Nieliczne organizacje pozarządowe z obrotami powyżej 10 tys. zł rocznie.<br />17. Niska liczba inicjatyw zmierzających do zachowania dziedzictwa przyrodniczego (brak spójnej polityki i działań np. w zakresie nasadzeń krajobrazowych).<br />18. Niewielka liczba miejscowości z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego (przypadkowy rozwój wsi i przestrzeni publicznych),<br />19. Szczątkowa edukacja regionalna w istniejących placówkach edukacyjnych, słaba znajomość lokalnych zasobów (zarówno wewnątrz własnej gminy, jak i gmin sąsiednich).<br />20. „Puste świetlice”- nieliczne placówki posiadające stałą ofertę zajęć dla mieszkańców.<br />21. Malejące zaangażowanie członków w działania Partnerstwa Borów Niemodlińskich.<br />22. Kwalifikacje osób na rynku pracy odbiegające od zapotrzebowania pracodawców.<br />23. Braki w dostępie do bazy pod działalność gospodarczą (zarówno wielkopowierzchniową jak hale czy magazyny, jak i pod jednoosobową działalność gospodarczą).<br />24. Mała innowacyjność i energooszczędność rozwiązań stosowanych w inwestycjach (np. niskie wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, czy oszczędności wody).<br />25. Mała liczba wizjonerów/ innowatorów (wizji przyszłości, pomysłów wykraczających poza zaspokajanie bieżących potrzeb).<br />SZANSE:<br />1. Dostępne środki z budżetu UE oraz programów krajowych.<br />2. Modernizacja Pomologii w Prószkowie przez Uniwersytet Opolski.<br />3. Popularność turystyczna i kulturalna Zamku w Mosznej.<br />4. Budowa obwodnicy Niemodlina.<br />5. Zmiana prawa w zakresie funkcjonowania małych organizacji pozarządowych (uproszczenia księgowe, sprawozdawcze, zmniejszenie ilości osób).<br />6. Zmiana prawa w zakresie rozwoju odnawialnych źródeł energii (polityka prosumencka).<br />7. Wzrost tendencji ekologicznych – powrót do wizerunku dawnej wsi i zdrowego żywienia (slow life, slow food).<br />8. Zmiana kierunków rozwoju turystyki na 3E (Entertainment – rozrywka, Excitement - ekscytacja, Education - edukacja), zamiast modelu 3S (Sun - słońce, Sand - piasek, Sea – morze).<br />9. Specjalna opolska strefa demograficzna.<br />ZAGROŻENIA:<br />1. Utrzymująca się tendencja emigracji mieszkańców.<br />2. Kryzys ekonomiczny i imigracyjny w Unii Europejskiej.<br />3. Opóźnienie we wdrażaniu dostępnych środków europejskich (niemal dwuletnie).<br />4. Zmniejszenie finansowania z UE po 2020 r.<br />5. Ekstrema pogodowe.<br />6. Wzrost tendencji do indywidualizmu (w spędzaniu wolnego czasu, pozyskiwaniu informacji). |
|
| Zalecenia dla instytucji zainteresowanych replikacją | | |
|
| Przeprowadzona w partycypacji społecznej analiza SWOT stanowić może ciekawy katalog zaleceń dla instytucji i partnerstw zainteresowanych replikacja modelu współpracy proponowanego przez gminy Borów Niemodlińskich. Stanowi zarazem punkt odniesienia dla tworzenia strategii rozwoju lokalnego dla partnerstwa, a także formułowania ważniejszych wniosków kierunkowych. Te określono następująco:<br />Wniosek 1: w podejmowanych działaniach prorozwojowych należy skupić dużą uwagę na wykorzystanie dostępnych w terenie zasobów kulturowych i przyrodniczych, łagodny klimat oraz dobre skomunikowanie zewnętrzne obszaru (z większymi ośrodkami).<br />Wniosek 2: w podejmowanych działaniach należy maksymalnie skupić się na projektach wspólnych, sieciujących, bliźniaczych i komplementarnych względem siebie.<br />Wniosek 3: w podejmowanych działaniach należy promować rozwiązania innowacyjne, przyjazne środowisku (wykorzystanie OZE, oszczędność wody, energii), dostosować kwalifikacje osób na rynku pracy do potrzeb pracodawców, zwiększyć mobilność pracowników np. przez rozbudowanie sieci usług transportowych, zwiększyć ilość miejsc do prowadzenia działalności gospodarczej, rozwijać usługi i infrastrukturę turystyczną i rekreacyjną.<br />Wniosek 4: w podejmowanych działaniach należy kłaść duży nacisk na kompetencje, kwalifikacje zawodowe mieszkańców oraz ich wewnętrzną motywację do działania, zwiększyć ich mobilność (m.in. przez zapewnienie opieki nad osobami zależnymi), zwiększać wiedzę na temat rozwiązań innowacyjnych i energooszczędnych (np. przez szkolenia czy wyjazdy studyjne).<br />W konkluzji uznano, że Partnerstwo Borów Niemodlińskich powinno promować przede wszystkim inicjatywy wykorzystujące: lokalne zasoby, rozwiązania przyjazne środowisku, innowacyjność, współpracę ora włączanie w realizację projektów osób, do których projekty są skierowane. Należy skupić się na racjonalnym realizowaniu projektów, zgodnie z przyjętymi planami branżowymi w każdej gminie oraz wspierać projekty międzygminne wzmacniające spójność obszaru funkcjonalnego. |
|
|
 |
 |
| |  | | Wsparcie udzielone przez Norwegię, Islandię i Lichtenstein | |  | |  |  |  |  | Norweski Związek
Władz Lokalnych
i Regionalnych | |
|
|
